„Suita Jasielska”– wizyta u „Kolejarza”

112

W feryjny poniedziałek 16 stycznia br. odwiedziliśmy Dom Kultury „Kolejarz” przy ulicy Kościuszki 30. Byliśmy gośćmi Mieczysława Koguta Prezesa Stowarzyszenia Animatorów Kultury Kolejarz, cenionego działacza kultury.

W Jaśle życie kulturalne przełomu wieków XIX i XX zakwitło w bibliotece kolejowej „Rodzina Kolejarzy”. W tym środowisku na przełomie Iat 1924/1925 powstało Towarzystwo Muzyczne Funkcjonariuszy Kolejowych „Harmonia Kolejowa Dom Kultury „Kolejarz”, przy ulicy Kościuszki 30 w Jaśle, jaki znamy zaczął działać w latach 50 – tych XX wieku.

W „Kolejarzu” firmowanym długie lata przez związki zawodowe kolejarzy ze szczególną troską rozwijało się życie społeczno – kulturalne, głównie muzyczne i teatralne. W latach świetności placówkę dofinansowywały Polskie Koleje Państwowe Stacja Jasło, której długoletnim naczelnikiem był chórzysta Michał Rymarz.

Makieta „Harmonii” w sali nowego „Kolejarza”

Dorośli śpiewali w Męskim chórze „Echo” od 1921, kiedy to do grupy wokalnej skupionej przy Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” (budynek obecnego kina „Syrena”) przez miłośnika muzyki Romana Karakiewicza dołączył istniejący tamże chór „Lutnia”, a także zasiliła go młodzież jasielskiego gimnazjum i Fary.

Chór męski „Echo”

„Echo” uświetniało wiele rozmaitych uroczystości świeckich i religijnych. Śpiewało 36 razy podczas transmitowanej przez I program Polskiego Radia Mszy Świętej niedzielnej z Kościoła Świętego Krzyża oraz Katedry Wojska Polskiego w Warszawie. Ta szczególna z udziałem ówczesnego Prymasa Polski była celebrowana w II rocznicę śmierci Stefana Wyszyńskiego. „Echo” wraz z innymi chórami śpiewało podczas Mszy Świętych z udziałem Jana Pawła II Rzeszowie (1991) w Krośnie (1997, Starym Sączu (1999) Chór śpiewał na spotkaniu opłatkowym w 2016 pracowników kolejowych w kaplicy Arcybiskupów Krakowskich z udziałem Kardynała Stanislawa Dziwisza wówczas Metropolity Krakowskiego.

Albin Gryboś, wieloletni dyrygent chóru i orkiestry „narybek” do zespołu kształcił w młodzieżowej orkiestrze w Zespole Szkół w Trzcinicy. Bywało, że chłopcy odbywali też swoisty staż artystyczny w orkiestrach wojskowych, by po odbyciu zasadniczej służby zasilić kolejowy ansambl. Dyrygenci to Roman Karakiewicz, Wojciech Świstak, Stanisław Świerad, Bolesław Pater, Jerzy Wiktorczyk,, Franciszek Mucha, Tomasz Urbanek, Stanisław Polak, Tadeusz Dubec, Albin Gryboś, Wojciech Świstak, Ewa Klasa – Wojdyła, Janusz Budziak, Paweł Oszajca, Stanisław Świerad, Andrzej Maźnicki Jan Augustyn, Piotr Larysz, Partie solowe Bolesław Grzesiak, Jerzy Orlikiewcz. W 2021, mimo pandemii udało się zorganizować 100 lecie chóru „Echo”.

Kolejowa Orkiestra Dęta podczas Telewizyjnego Turnieju Miast Jasło – Krosno 30 maja 1965 r., dyryguje Stanisław Pater

Bogate tradycje ma też Kolejowa orkiestra dęta. Grała na manifestacjach 1 majowych, festynach, imprezach patriotycznych, pogrzebach. Koncertowała w Jasielskim Domu Kultury, w Parku , na Rynku. Częściowo muzycy zasilali orkiestrę na Boże Ciało. Wraz z orkiestrą „Gamratu” grała w pamiętnym Turniej Miast Jasło – Krosno 30 maja 1965. Pamiętamy doskonałych dyrygentów Józef Małeczek, Piotr Krawczyk, Jan Gajdzicki, Adam Kurc, Roman Sorys, Bolesław Pater, Albin Gryboś Jan Szmyd, Ireneusz Fatyga. Od 1 stycznia 2007 działała jako miejsko – kolejowa orkiestra dęta zakończyła działalność w 2019. Teraz w Jaśle jest Miejska Orkiestra Dęta.

W „Kolejarzu” działał też kierując placówką, Stanisław Resiuła. Prowadził liczne zespoły, kiedy trzeba akompaniując na akordeonie w klubie, na ognisku czy na wycieczce w pociągu, czy kolejowych wczasach.

W „Kolejarzu” działał też kierując placówką, Stanisław Resiuła. Prowadził liczne zespoły, kiedy trzeba akompaniując na akordeonie w klubie, na ognisku czy na wycieczce w pociągu, czy kolejowych wczasach.

Kolejowe wczasy

W obiekcie przy Kościuszki długie lata – do 1985 funkcjonowało kino „Kolejarz.” Było niejako spadkobiercą przedwojennego kina „Harmonia” działającego już w latach dwudziestych XX wieku pierwszego publicznego kina w Jaśle w budynku Towarzystwa Muzycznego Funkcjonariuszy Kolejowych „Harmonia Kolejowa” obok rampy kolejowej przy ulicy Metzgera. Do niemych filmów przygrywała oczywiście kolejowa orkiestra symfoniczna.

W „Kolejarzu” przy Kościuszki działał, także z tradycjami przedwojennymi renomowany zespól teatralny reżyserujący głównie przez Antoniego Grochowskiego.

Była też kapela ludowa i liczne zespoły big beatowe, estradowe, biesiadne. Odbywały się dyskoteki, zabawy dla dzieci, pożegnania emerytów, spotkania opłatkowe, przyjęcia towarzyskie, wesela, imieniny, zgromadzenia hodowców gołębi, pszczelarzy, rozmaite wystawy. W dużej sali odbywały się próby zespołów, orkiestry i chóru, grano w tenisa stołowego. Miała tu sezonową siedzibę komisja poborowa do wojska.

Wynajmowano sale na spotkania z ważnymi politykami. Był tu: Marek Kuchciński, Jarosław Kaczyński, Janusz Palikot, Przemysław Gosiewski, Kornel Morawiecki i nasi parlamentarzyści Bogdan Rzońca, Stanisław Zając, Maria Kurowska.

W czasach świetności „Kolejarza” kierownikiem domu kultury był niestudzony Władysław Zoła grający w orkiestrze na czynelach. Organizował, z rozmachem, w Jaśle, Ogólnopolski przegląd orkiestr dętych z finałem paradnym na Rynku. Środowisko to urządzało też w latach osiemdziesiątych „Kolejarską Jesień Pieśni Tańca” gromadząc w Jaśle zespoły z całego regionu.

Obiekt „Kolejarza” był zawsze własnością związków zawodowych Polskich Kolei Państwowych. To tu zamontowano jako pierwszy w Jaśle , automatycznie sterowany, piec centralnego ogrzewania „Viessaman” Obecnie (2023) właścicielem budynku „Kolejarza” jest Federacja Związków Zawodowych w Warszawie, która podęła decyzję o sprzedaży budynku.

Od 1992 obiektem zawiaduje Stowarzyszenie Animatorów Kultury Kolejarz, którego założycielem był Michał Rymarz, zaś obecnym prezesem jest Mieczysław Kogut, kiedyś prowadzący w domu kultury bibliotekę posiadająca 6,5 tysiąca księgozbioru. Wszystko, musieli, jako stowarzyszenie wykupić władz kolejnictwa instrumenty, sprzęt, nuty, teraz po likwidacji działalności mogą sprzedać całe wyposażenie. W ostatnich latach był tu w sali kinowej sklep meblowy, w innych pomieszczeniach biuro rachunkowo – podatkowe, punkt naprawy sprzętu AGD, Ognisko muzycznej Yamaha, kancelaria adwokacka.

Pan Mieczysław funkcjonował w tym środowisku wiele lat, animował działalność i administrował funkcjonowanie obiektu. Teraz będzie likwidował to, co materialne, kroniki, pamiątki i trofea do naszego Muzeum Regionalnego. Zapewne zachowa się tablice obrazujące mapę  z miejscami, gdzie w Polsce i na Słowacji wystąpił chór oraz zestawienie miejscowości w których kancerowała orkiestra dęta.

Kronikarzem przebogatej działalności kulturalnej kolejarzy jest Wacław Jamer od 1996, wcześniej do 1995 dokumentował wszystko chórzysta Tadeusz Jaśko.

Zespół zadaniowy

Zadanie GGP realizowane jest w ramach przedsięwzięcia: „Jasło – Miasto Wiedzy” realizowanego w ramach projektu finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 oraz budżetu państwa pn. „Jasło – moje miasto, mój dom”.