„Suita Jasielska”, jak kształtowało się życie muzyczne Jasła na przełomie XX i XXI wieku

80

Nasz projekt realizują uczennice Zespołu Szkół numer 4 w Jaśle: Zuzanna Dziedzic, Karolina Furmanek, Oliwia Kolasa, Magdalena Madejczyk, Katarzyna Ochwat i Luiza Waśko. Opiekunem jest Zbigniew Dranka. A tuż przez oficjalnym rozpoczęciem zajęć mieliśmy fart, bo spotkaliśmy przypadkowo, na schodach Generatora Nauki, Burmistrza Miasta Jasła Ryszarda Pabiana. Krótka pogawędka została uwieńczona wspólną fotografią.

Na pierwszym spotkaniu zapoznaliśmy się szczegółowo z tematem projektu, został też  opracowany przez nas  plan działania na najbliższe tygodnie. Zwiedziliśmy  Generator Nauki Jasło, aby lepiej poznać miejsce naszej wspólnej pracy.

Obejrzeliśmy film dokumentalny „Jasło” prezentujący dzieje miasta oraz poznaliśmy historię płyty „Suita Jasielska”, od której został zapożyczony tytuł projektu. Wspólnie spędzony czas pozwolił się nam zintegrować, jeszcze przed wizytami studyjnymi w naszych placówkach kultury.

25 listopada 2022 r.  złożyliśmy wizytę w Jasielskim Domu Kultury. Mieliśmy tam szansę poznać dzieje tej placówki oraz dowiedzieć się, jak prosperuje obecnie. Przeprowadziliśmy wywiad z dyrektorką JDK, Heleną Gołębiowską, dzięki któremu poznaliśmy ofertę domu kultury oraz najważniejsze prestiżowe wydarzenia organizowane przez JDK. Następnie mieliśmy okazję porozmawiać z instruktorką śpiewu Ewą Grzebień o życiu muzycznym domu kultury oraz odwiedzić studio nagrań i porozmawiać o procesie tworzenia utworów z instruktorem muzycznym Wojciechem Nowickim. Następnie przeglądaliśmy kroniki, by lepiej poznać działalność JDK na przestrzeni lat. Spotkanie zwieńczyliśmy obejrzeniem sceny, na której miało miejsce wiele koncertów, bądź rozdań nagród.

Nieoczekiwane spotkaliśmy w JDK Pana Tomasza Kasprzyka działacza kultury i fotografika, który zrobił nam grupowe zdjęcie. Będzie ono naszą wizytówką w prezentacji multimedialnej wieńczącej projekt.

29 oraz 30 listopada 2022 mieliśmy okazje zobaczyć Andrzejkowe Spotkania Taneczne w JDK. Soliści i zespoły rywalizowały ze sobą, jednak było widać ogromny szacunek i wzajemne wsparcie.

5 grudnia 2022 r. zawędrowaliśmy do Młodzieżowego Domu Kultury. Tu o ofercie muzycznej placówki opowiedziała nam dyrektor Grażyna Leńczuk obrazując działalność bogato wypełnionymi kronikami. MDK uczy bawi i wychowuje  od lat. Rozmaite zajęcia i atrakcyjne imprezy gromadzą tysiące dzieci i nastolatków.

Tego samego dnia wieczorem gościliśmy w GENie na uroczystości rozpoczęcia działania wszystkich grup projektowych.

8 grudnia 2022 udaliśmy się do kościoła Franciszkanów, aby posłuchać największego w Jaśle instrumentu jakim są organy. Dowiedzieliśmy się, od Pawła Chłopka – organisty, że zbudowane są z ponad 2650 piszczałek oraz mieliśmy okazję zobaczyć jak ten instrument wygląda od środka.

Po wizycie w sanktuarium udaliśmy się do Państwowej i Prywatnej Szkoły Muzycznej, Mieliśmy okazję porozmawiać z dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej imienia Witolda Lutosławskiego Renatą Osikowicz-Wyrobą oraz z dyrektor Prywatnej Szkoły Muzycznej  Leokadią Wróbel. Obejrzeliśmy film zrealizowany na Jubileusz 50-lecia szkoły państwowej.  Dowiedzieliśmy się o historii obu szkół, procesie ich powstawania oraz o tym, jak funkcjonują na co dzień. Poznaliśmy sukcesy i osiągnięcia młodych jasielskich muzyków, zobaczyliśmy również sale, w których uczą się uczniowie.

14 grudnia 2022, tuż przed uroczystym oddaniem obiektu po rewitalizacji, podejmował nas Mariusz Świątek dyrektor Muzeum Regionalnego. Razem z Adrianną Napiórkowską-Bek, gawędząc, wskazali na eksponaty związane kulturą muzyczną miasta i regionu. Nasza koleżanka Madzia zagrała na fisharmonii instrumencie produkowanym ongiś w Jasielskiej Fabryce Fortepianów.

2 stycznia 2022 udaliśmy się do GEN-u by wyszukać i omówić biografie jasielskich artystów ze zbiorów naszego opiekuna. Przeglądnęliśmy wiele ciekawych wycinków gazet z wydarzeniami muzycznymi adresowanymi zarówno dla młodych jak i tych starszych  jaślan, Oglądaliśmy również filmy z udziałem zespołów placówek zakładowych oraz pracę  magisterską Albina Grybosia o jasielskich orkiestrach dętych i kronikę zespołu „Vinigamy” z ZDK Chemik. Przez te działania i inne akcje, udział w koncertach, poszukiwania jesteśmy na etapie zbierania materiałów, które uporządkowane utworzą kompendium wiedzy o  życiu muzycznym Jasła. Ale przed nami jeszcze sporo pracy.

9 stycznia 2023 spotkaliśmy się w GENie. Dokonaliśmy analizy dotychczas zebranego materiału, przyjmując do realizacji scenariusz prezentacji multimedialnej. Przejrzeliśmy też fotografie obrazujące różne, w tym muzyczne, zdarzenia w naszym mieście.

Także 9 stycznia 2023 naszym gościem był fotografik i działacz kultury Tomasz Kasprzyk. Opowiadał o swoich pasjach, galerii znanych jaślan. Wspomniał o odnowie wiekowych nagrobków jest bowiem członkiem Społecznego Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Starego Cmentarza, z bliskości zamieszkania przy tej nekropolii często dogląda prac renowacyjnych, fotografuje kamienne dzieła sztuki. To Pan Tomasz zainicjował w 2009 publiczną kwestę na rzecz ratowania zabytków architektury sakralnej znajdujących się na Cmentarzu Komunalnym przy ulicy Zielonej w Jaśle. Przyjaźnił się z Jerzym Dudusiem Matuszkiewiczem, jaślaninem z urodzenia,  uznanym kompozytorem. To ten muzyk, nasz rodak, ufundował Jasielskiemu Domowi Kultury fortepian koncertowy, finansował też stypendia artystyczne dla młodych jaślan. Dla upamiętnienia artysty JDK organizuje corocznie cykl koncertów Jasielskie Jazzowe Klimaty „Jassmaty”. Pan Tomasz zaprezentował nam przyznany Mu 8 grudnia 2020 przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Sportu – Medalu Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”. W ten sposób Minister docenił pracę jaślanina w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej oraz ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Tomasz Kasprzyk (rocznik 1960) jest cenionym fotografikiem, autorem lub współautorem wielu wystaw artystycznych, członkiem prestiżowych organizacji między innymi Krynickiego Towarzystwa Fotograficznego, Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Polskich Artystów Fotografików. Aktywnie udziela się w pracach regionalnych stowarzyszeń: „PlaJa” – Plastycy Jasielscy oraz Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. Współpracuje z lokalnym samorządem, pełniąc od kilku kadencji funkcję przewodniczącego Zarządu Osiedla Jasło – Śródmieście. Za dotychczasowe osiągnięcia został uhonorowany, między innymi, odznaką honorową „Zasłużony dla kultury polskiej” (2014), złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami” (2015), Nagrodą Burmistrza Miasta Jasła w dziedzinie kultury (2015), medalem „Za zasługi dla fotografii polskiej” (2018), srebrnym medalem „Za fotograficzną twórczość” (2020). W naszej sondzie Gość wskazał Festiwal „Jasielskie Okółki” jako najpopularniejszą imprezę muzyczną, w grupie znane zespoły wybrał Jasielską Orkiestrę Symfoniczną, zaś z osobistości dostrzegł Michała Babiarza – pianistę i Macieja Ochwata – akordeonistę.

16 stycznia 2023 gościliśmy w Domu Kultury „Kolejarz”, ongiś placówki związków kolejarskich.  Podejmował nas Mieczysław Kogut Prezes  Stowarzyszenia Animatorów Kultury „Kolejarz”. To ono w 1992 wykupiło od związków zawodowych wyposażenie tego obiektu i kultywowało tradycje upowszechniania kultury. A kiedyś słynęła ta placówka z działalności amatorskich zespołów, teatralnych i muzycznych, Do 2021 przez sto lat śpiewał chór męski „Echo”, grała orkiestra dęta. W obiekcie długie lata było kino „Kolejarz”.

Odbywały się tu dyskoteki, zabawy dla dzieci, pożegnania emerytów, spotkania towarzyskie, wesela, imieniny, zgromadzenia hodowców gołębi, pszczelarzy, rozmaite wystawy. W dużej sali odbywały się próby, grano w tenisa stołowego. Wynajmowano pomieszczenia na spotkania z ważnymi politykami.

 Po likwidacji kina, w jego sali był sklep meblowy, w innych  biuro rachunkowe, punkt naprawy sprzętu AGD, ognisko muzyczne.

Szerzej opisujemy to spotkanie oddzielnie, jako że Mieczysław działał w tym środowisku wiele lat, teraz będzie likwidował to, co materialne, kroniki trafią do naszego muzeum. Budynek wystawiła na sprzedaż Federacja Związków Zawodowych w Warszawie, obecny właściciel.

Otrzymaliśmy  na pamiątkę gustowne foldery obrazujące 100 letnie funkcjonowanie chóru „Echo”.

Tego samego dnia byliśmy w czytelni Miejskiej Biblioteki Publicznej. Udostępniono nam książki: „Encyklopedię Jasła”, „Jaślanie znani i nieznani”, „Kalendarium Dziejów Jasła”, „Słownik Biograficzny znanych postaci Jasła i Regionu”, „Roczniki Jasielskie”, „Jasielskie Szkoły Podstawowe”, „Jasielskie Gimnazja i szkoły ponadpodstawowe”, gdzie znajdują się podstawowe  informacje z dziejów miasta, także odnotowano biografie znanych jaślan oraz wszystkie ważne i popularne wydarzenia, w tym muzyczne.

Wiemy, że możemy tu zawsze jeszcze zajrzeć w poszukiwaniu materiałów do opracowywanego kompendium wiedzy na temat „Suita Jasielska” – jak kształtowało się życie muzyczne Jasła na przełomie XX i XXI wieku oraz innych źródłowych materiałów.

Oliwia Kolasa

Zadanie GGP realizowane jest w ramach przedsięwzięcia: „Jasło – Miasto Wiedzy” realizowanego w ramach projektu finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 oraz budżetu państwa pn. „Jasło – moje miasto, mój dom”.