Rewitalizacja to metoda ożywiania zdegradowanych dzielnic miasta. Jest inicjowana i koordynowana przez samorząd miasta. Rewitalizacja, jak mówi jedna z licznych definicji, to: skoordynowany proces, prowadzony wspólnie przez władzę samorządową, społeczność lokalną i innych uczestników, będący elementem polityki rozwoju i mający na celu przeciwdziałanie degradacji przestrzeni zurbanizowanej, zjawiskom kryzysowym, pobudzanie rozwoju i zmian jakościowych, poprzez wzrost aktywności społecznej i gospodarczej, poprawę środowiska zamieszkania oraz ochronę dziedzictwa narodowego, przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju.
Czym różni się renowacja od rewitalizacji?
Najkrócej rzecz ujmując, renowacja sprowadza się do przywrócenia właściwej kondycji technicznej budynku, choć zdarzają się też renowacje kompleksu obiektów. Rewitalizacja natomiast to metoda interwencji w użytkowane, lecz zdegradowane obszary miasta. Pierwsza różnica wynika więc ze skali. Rewitalizacja odnosi się przynajmniej do kilka kwartałów, a często całej dzielnicy i ma znaczenie dużo większe, nie tylko techniczne. U jej celu znajdują się zmiany w jakości życia – poprawa relacji społecznych i gospodarczych. Jeśli zaczyna się proces rewitalizacji programowanej, to zwykle najpierw widać nową jakość estetyczną – powstaje „coś” nowego, taki symbol zmian. Wraz z nim zaczyna się jednak głębsza zmiana – ścieżka rozwoju. Powstają nowe firmy, lokale handlowe i usługowe, lokalne grupy aktywistów podejmują realizację swoich pomysłów, zaczyna kwitnąć życie. Mieszkający tam ludzie są ci sami, ale inspirowana zmiana – w tym odświeżenie przestrzeni wpływa na zmianę samopoczucia, wyzwala bodźce do działania.
Co jest celem rewitalizacji?
Głównym celem realizacji programu rewitalizacji jest wyprowadzenie danego obszaru ze stanu kryzysowego poprzez usunięcie zjawisk, które spowodowały jego degradację. Rewitalizacja obejmuje przemiany zdegradowanych terenów w trzech głównych aspektach: rozwój gospodarczy – tworzenie miejsc sprzyjających podejmowaniu działalności gospodarczej, nowych miejsc pracy, rozpowszechnianie aktywności ekonomicznej; rozwój społeczny – zapobieganie patologiom społecznym (przestępczości, marginalizacji, wykluczeniu) i wzmacnianie integracji społeczności lokalnej; rozwój infrastruktury (przestrzenny) – zachowanie dziedzictwa kulturowego przez remonty, modernizację obiektów i przestrzeni publicznej oraz poprawa jakości środowiska naturalnego.
Gdzie są niezbędne działania rewitalizacyjne?
Przedmiotem działań rewitalizacyjnych są obszary kryzysowe – środowiska, miejsca, fragmenty miasta, które wyraźnie „odstają” od innych – znajdują się w regresie, są niechętnie odwiedzane, zazwyczaj mało bezpieczne i mało atrakcyjne. Metodą na określenia gdzie w mieście występuje tak duże nawarstwienie problemów, że prócz degradacji można mówić już o stanie kryzysu, (jeśli nie jest to oczywiste – widoczne) jest wyznaczenie granic takich obszarów na podstawie przeprowadzonej analizy dotyczącej m.in. bezpieczeństwa, struktury demograficznej, bezrobocia, ubóstwa i stanu infrastruktury.
Coraz więcej mówi się i pisze o rewitalizacji i zdegradowanych obszarów miast, a jak się ma rewitalizacji do rehabilitacji, przecież jeszcze dekadę temu szeroko propagowano rehabilitację blokowisk?
Rewitalizacja „robi karierę”, ponieważ to jest metoda kompleksowa i otwarta na uczestnictwo szerokiego grona interesariuszy – mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych. Podczas gdy restrukturyzacja dotyczy obszarów poprzemysłowych i powojskowych, rehabilitacja ma zastosowanie głównie do blokowisk – zespołów zabudowy w technologii wielkopłytowej, a rewaloryzacja – do zabytków i krajobrazu miasta. Proces zmian w mieście rzadko występuje w stanie „czystym”, a na ogół obejmuje działania we wszystkich lub przynajmniej dwóch zakresach. Rewitalizacja jest pojęciem określającym przedsięwzięcie o najszerszym zakresie, zawierające w sobie elementy wszystkich pozostałych działań składających się na kompleksową odnowę miast.
Miejski Program Rewitalizacji dla Jasła na lata 2014-2020
W II kwartale 2015 r. podjęto prace nad sporządzeniem Miejskiego Programu Rewitalizacji dla Jasła na lata 2014-2020. Opracowanie i przyjęcie przez RMJ Programu umożliwi składanie wniosków w celu uzyskania wsparcia finansowego z nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na realizację poszczególnych zadań rewitalizacyjnych. Prace przebiegają dwutorowo koncentrując się na przygotowaniu samego Programu oraz dwóch kluczowych projektów rewitalizacyjnych. Opracowany Program określi działania, w wyniku których zainicjowanie zostaną procesy wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki.